مدل پارادایمی بلوغ حکمرانی شرکتی خوب در صنعت بیمه ایران

قلی پور, رحمت اله; حسن‌قلی‌پور یاسوری, طهمورث; تقوی, علی

doi:10.22034/jipas.2021.287320.1183

مدل پارادایمی بلوغ حکمرانی شرکتی خوب در صنعت بیمه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² استاد، گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³ دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران، کیش، ایران.

10.22034/jipas.2021.287320.1183

چکیده

هدف این پژوهش، ارائه مدل پارادایمی بلوغ حکمرانی شرکتی خوب در صنعت بیمه ایران است. این مدل شامل شرایط علّی، مداخله‌گر، زمینه‌ای، راهبردها و پیامدهای تحقق بلوغ حکمرانی شرکتی خوب است‌. مدیران ارشد شرکت‌های بیمه فعال در حوزه حکمرانی دولتی در ایران شرکت‌کنندگان در این پژوهش هستند. پژوهش انجام شده از نوع کیفی- اکتشافی و روش استفاده شده در تحقیق نظریه داده بنیاد بر‌اساس رویکرد استراوس کوربین است‌. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، پس از انجام مصاحبه، اشباع داده‌ها حاصل شده است. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختار یافته است که براساس یک پروتکل مصاحبه تهیه و اجرا شد. به‌منظور سنجش اعتبار، راهنمای مصاحبه برای صاحب‌نظران ارسال و از نظرات آن‌ها استفاده شد. پیامد‌ها و نتایج حاصل از مدل مفهومی پژوهش که در اثر تأثیرگذاری عوامل سه‌گانه به‌دست آمد عبارت است از: تأمین منافع، اجرای قوانین عدالت‌محور، پاسخگویی، رعایت اخلاق حرفه‌ای، نظارت مؤثر و متمرکز، افزایش اعتماد، رشد توانگری و پرتفوی، استفاده از فنّاوری، همکاری و مشارکت، بهبود ضریب نفوذ و قوت اجرا. نتایج حاصل از احصای شاخص‌های بلوغ حکمرانی شرکتی خوب استخراج مجموعاً 721 کد باز، 240 کد محوری و 69 کد انتخابی است‌. این داده‌ها نشان دادند که در شرکت‌های بیمه‌ای شفافیت، پاسخگویی، ارائه گزارش‌های دوره‌ای دقیق، داشتن تخصص، صلاحیت حرفه‌ای، حُسن شهرت و تجربه مدیران و تعامل با ذینفعان نقشی اساسی در بلوغ حکمرانی شرکتی‌ ایفا می‌کند. همچنین شاخص‌های توانمندساز شرکتی می‌تواند اعتماد ذینفعان را تقویت کند و فرهنگ سازمانی را فرهنگی شفاف و ترغیب‌کننده درآورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Paradigm Model of Good Corporate Governance Maturity in the Iranian Insurance Industry

نویسندگان [English]

rahmatollah gholipor ¹
Tahmooreth Hassan Gholipour Yasoori ²
ali taghavi ³

¹ Professor, Department of Public Administration, Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran.

² Professor, Business Management Department, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.

³ PhD Student, Department of Public Administration, Kish International Campus, University of Tehran, Kish, Iran.

چکیده [English]

The aim of the study is to present a paradigm model of good corporate governance maturity in the Iranian insurance industry. This model includes causal, intervening, contextual, and strategic conditions, and consequences of the maturity of good corporate governance. Senior managers of insurance companies active in the field of public governance in Iran are the participants in this study. The research is qualitative-exploratory, and the methodology employed is Grounded Theory based on the approach of Strauss-Corbin. Using purposive sampling method, data saturation was obtained after the interviews conducted. The data collection tool in the qualitative phase was a semi-structured interview, which was prepared and conducted based on an interview protocol. In order to assess the validity, an interview guide was sent to the experts and their opinions were used. The results of the conceptual model, explored through three factors, include securing benefits, implementing justice-oriented laws, accountability, observing professional ethics, effective and centralized monitoring, increasing trust, capability and portfolio growth, using the technology, Cooperation and partnership, improving penetration power, and the strength of the implementation. The indicators of the maturity of good corporate governance reached to a total of 721 open codes, 240 axial codes and 69 selective codes. These codes showed that in insurance companies, Transparency, Accountability, accurate periodic reports, expertise, Professional qualification, good reputation, experience of managers, and interaction with stakeholders Play a key role in the maturity of corporate governance. As well, the empowerment indicators of the company can strengthen the trust of the stakeholders and make the organizational culture as transparent and encouraging.

کلیدواژه‌ها [English]

Corporate Governance
Corporate Governance Maturity
Good Corporate Governance
Insurance Industry

مراجع

احمدی، فریدون، محمدی، اسفندیار (1395). بررسی تأثیر حکمرانی شرکتی خوب بر ارزش ‌افزوده‌ اقتصادی شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه تحقیقات مالی، سال 18، شماره 2، 250-235.

اسراری، داود (1398). ابزار و موقعیّت‌های حاکمیت شرکتی در نظام بانکداری اسلامی. فصلنامه مطالعات نوین بانکی، سال 2، شماره 2، 178-159.

اسماعیلی، محمد، حنیفه‌زاده، لطیف (1396). حاکمیت شرکتی، راهبردها و ابزارهای نوین مدیریت ریسک استراتژیک در شرکت‌های بیمه. بیست و چهارمین همایش ملّی بیمه و توسعه. تهران، پژوهشکده‌ی بیمه، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/825853 (/6/1396).

اکبری، نسترن، سمیع‌داریانی، نادره، کریم‌خان زند، حسین (1396). تأثیر مؤلفه‌های حاکمیت شرکتی بر ثبات مالی شرکت‌های بیمه. بیست و چهارمین همایش ملّی بیمه و توسعه. تهران، پژوهشکده‌ی بیمه، قابل دسترسی درhttps://civilica.com/doc/825851 (11/7/1396).

امیری، رضا، جعفری، علی (1396). ارتباط بین حاکمیت شرکتی با شاخص‌های ارزیابی عملکرد مالی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. ششمین کنفرانس ملّی حسابداری مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری. گرگان، انجمن علمی و حرفه ای مدیران و حسابداران گلستان، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/754208 (3/11/1396).

بابازاده، سعیده، سلمانی، چنگیز، جلیلی، صابر (1397). بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی براساس رویکرد هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت. فصلنامه پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، سال‌ 4، شماره 11، 34-23.

پورآزاد، سپیده، خمسه، الهه، شاهوردیانی، شادی، احدزاد، مهناز (1397). ارزیابی مالی شرکت‌های بیمه خصوصی و دولتی با استفاده از روش تلفیقی کارایی متقاطع و آنتروپی شانون. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، سال 9، شماره 36، 142-120.

پدید، ایمان، پدید، امیر، قلی‌نسب، زهرا (1395). حاکمیت شرکتی و ارتباط آن با شفافیت اطلاعات حسابداری. پنجمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین. تهران، شرکت ارتباط ارغوان ایرانیان، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/577234 (1/10/1395).

پورآقاجان‌سرحمامی، عباسعلی، خانلر‌پور، فاطمه (1397). بررسی رابطه مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی با شفافیت گزارشگری مالی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. اولین همایش بین‌المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد دانش بنیان، مشهد، موسسه تعاونی دانش بنیان کمرآوش، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/773462 (13/2/1397).

پیرایی، خسرو، کاظمی، حسین (1383). اندازه‌گیری کارایی فنی شرکت‌های بیمه در ایران بر اساس برآورد تابع مرزی تصادفی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 6، شماره 18، 178-157.

جامی، مجید، شهرکی‌نادر، مهدیه (1398). بررسی نقش حاکمیت شرکتی بر مدیریت بحران مالی در شرکت‌های واقع در پارک علم و فنّاوری شهر زاهدان. سومین کنفرانس بین‌المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری،تهران، انجمن تعالی کسب و کار ایران، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/949363 (8/4/1398).

خطیری، الهام، محققی (1397). کارایی حاکمیت شرکتی و گزینه سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. نخستین همایش ملّی حسابداری و مدیریت. نطنز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/767663 (13/10/1397).

دهقانی، الهه (1397). بررسی عملکرد حاکمیت شرکتی بر انتخاب سرمایه‌گذاری در شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. چهارمین همایش علمی پژوهشی استانی از نگاه معلم. بندر عباس، آموزش و پرورش شهرستان میناب، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/778685 (17/6/1397).

سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی (2004). اصول حاکمیت شرکتی، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی. ترجمه مهسا رهبری‌خرازی. (1385). تهران: شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس.

رازدار، محمدرضا، نهوری، محدثه (1398). بررسی ارتباط بین مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی با سیاست تقسیم سود متغیر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین کنفرانس ملّی چشم‌اندازهای نوین در حسابداری، مدیریت و کارآفرینی. تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/95265 (18/8/1398).

رضائی، فرزین، قمری، سمیه، تقی‌زاده شعرباف، حلیه (1398). تأثیرکیفیّت حاکمیت شرکتی بر رعایت الزامات افشای اجباری در شرکت‌های خاکستری. فصلنامه علمی تخصصی پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، سال 3، شماره 6، ،56-43.

سارویی، سمیه، گوهری، مهدی (1396). تأثیر نظام حاکمیت شرکتی بر پیش‌بینی ورشکستگی در شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران. نهمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت و ششمین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌های باز. قرچک، شرکت همایشگران مهر اشراق، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/700690 (7/9/1396).

عطاء‌الهی، لیلا، راستی، محمد‌رضا (1392). نظام حاکمیت شرکتی و جایگاه آن در سیستم بانکی. فصلنامه حسابداری مالی، سال 11، شماره 145، 150-126.

غلامی‌قادیکلایی، علی‌اصغر (1396). حاکمیت شرکتی و عملکرد بانک‌ها و بیمه‌های خصوصی. هشتمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین. تهران، شرکت ارتباط ارغوان ایرانیان، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/771661 (16/3/1396).

فتحی، سعید، عبدی، رسول (1397). رابطه ساختار سرمایه و مدیریت واقعی سود با تأکید بر حاکمیت شرکتی مطالعه موردی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، حسابداری، بانکداری و اقتصاد در افق ایران 1404. مشهد، موسسه تعاونی دانش بنیان کمرآوش، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/77343 (21/4/1398).

گرد، عزیز، روشن‌بین، کیوان، صالحی، علی‌اصغر (1397). بررسی ساختارهای مالکیت پیچیده، حکمرانی شرکت‌ها و عملکرد شرکت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، حسابداری، بانکداری و اقتصاد در افق ایران 1404. مشهد، موسسه تعاونی دانش بنیان کمرآوش، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/773429 (21/4/1398).

محمدی، اسفندیار، رییسی، الهه، یوسف‌وند، فخرالدین (1395). بررسی تأثیر حاکمیت شرکتی خوب بر عملکرد سازمانی بر اساس کارت امتیازی متوازن مورد مطالعه بانک‌های خصوصی شهر ایلام. پنجمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین. تهران، شرکت ارتباط ارغوان ایرانیان، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/577156 (13/6/1395).

محمدی، کاترین، نوروش، ایرج (1397). ارزیابی تأثیر مکانیزم‌های برونی حاکمیت شرکتی بر سطح نگه داشت وجه نقد. نخستین همایش ملّی حسابداری و مدیریت. نطنز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/767658 (5/4/1397).

محمدی، محمد، عنبری، حمزه (1398). تغییرات حاکمیت شرکتی بر گردش اعضای هیئت مدیره و هموارسازی سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، سال‌ 2، شماره 6، 91-80.

ممشلی، الهام، علی‌نژاد ساروکلایی، مهدی (1397). بررسی تأثیر مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی مالکیت نهادی و مالکیت عمده بر خطای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین کنفرانس ملّی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم. کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری‌ها، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/773576 (1/3/1397).

ندیمی‌پارسا، محمدرضا، شکری‌زاده، حمیدرضا، مذنب‌امام‌زاده، آزیتاالسادات، نقدیان، مهدی (1395). بررسی حاکمیت شرکتی و پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌ها. کنفرانس بین‌المللی مدیریت و حسابداری، تهران، موسسه آموزش عالی صالحان و موسسه آموزش عالی نیکان، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/55404 (13/7/1395).

ولی‌زاده، رباب، اسلامی، اکبر (1398). ارتباط میان حق‌الزحمه حسابرسی و شیوه‌های گزارشگری مدیریت با تأکید بر حاکمیت شرکتی در شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران. سومین کنفرانس ملّی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم. کرج، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی، قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/903050 (25/3/1398).

Ahmed, F., Talreja, S., & Kashif, M. (2018). Effects of corporate governance and capital structure on firms’ performance: Evidence from major sectors of Pakistan. Indonesian Capital Market Review, 10(18), 90-104.

Amarjit, G., & Nahum, B. (2012). The impact of corporate governance on working capital management efficiency of american manufacturing firms. Managerial Finance, 39(2), 116-132.

Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed-Method Approaches. Silpakorn Educational Research Journal, 7(2), 349-352.

Akeju, J. B., & Babatunde, A. A. (2017). Corporate governance and finanaclal reporting quality in Nigeria. International Journal of Information Research and Review, 4(2), 3749-3753.

Christina, Silvy, & Alexander, N. (2019). Ccorporate governance, corporate social responsibility disclosure and earnings management 5th annual international conference on accounting research (aicar 2018), US: Atlantis Press.

Damagum, Y. M., & Chima E.I. (2013). The impact of corporate governance on voluntary information disclosures of quoted firms in Nigeria: an empirical analysis. Research Journal of Finance And Accounting , 4(13), 2222-2287.

Fernando, A. C. (2009). Corporate ethics, governance, and social responsibility: Precepts and practices. London: Pearson.

Gomper, P., Ishii, J., & Metrick, A. (2003). Corporate governance and Equity Prices. Quarterly Journal of Economics, 118(1), 107-155.

Grace, K., Vincen, M., & Evan, A. (2018). Corporate governance and performance of financial institutions in Kenya. International Journal of Business and Management; 3(7), 1458-1544.

Gupta, P., & Sharma, A. M. (2014). A study of the impact of corporate governance practices on firm performance in Indian and South Korean companies. Social and Behavioral Sciences, 133(32), 4-11.

Hopt, K. (2013). corporate governance of banks and other financial institutions after the financial crisis regulation in the light of empiry and theory. Journal Of Corporate Law Studies, 13(2), 219-253.

Lapan, S. D., Quartaroli, M. T., & Riemer, F. J. (2011). Qualitative research: An introduction to methods and designs. New York: Wiley, Jossey-Bass.

Mollah, S., Al Farooque, O., Mobarek, A., & Molyneux, P. (2019). Bank corporate governance and future earnings predictability. Journal of Financial Services Research. 56(23), 369–394.

Razali, W. A., & Arshad, R. (2014). Disclosure of corporate governance structure and the likelihood of fraudulent financial reporting. Procedia - Social And Behavioral Sciences, 145(25), 243- 253.

Rehman, A., & Hashim, F. (2018). Forensic accounting on corporate governance maturity mediated by internal audit: A conceptual overview. Advances In Economics, Business And Management Research, 46(1), 161-168.

Sinan, A., Hijazi, Q. F., & Al-Rahahleh, A. S. (2016). Corporate governance quality and earnings management: Evidence from Jordan. Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 10(2), 54-75.

Uwuigbe, U., Peter, D. S., & Oyeniyi, A. (2014). The effects of corporate governance mechanisms on earnings management of listed firms in Nigeria. Accounting and Management Information Systems, 13(1), 159–174.

Wilkinson, N. (2014). A framework for organizational governance maturity: An internal audit perspective.SouthAfrica: University of Pretoria.

Wilkinson, N., & Plant, K. (2012). A framework for the development of an organizational governance maturity model: A tool for internal auditors. Southern African Journal of Accountability and Auditing Research,13(1), 19-31.

Zaid, S., Mauricio, S., & Claire, S. (2018). The relationship between corporate governance and financial performance: Evidence from Jordanian family and nonfamily firms. Journal of Family Business Management, 9(1), 777-788.