طراحی و تبیین مدل پایش ضد شکنندگی اقتصادی برای نیل به اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دکترای سیاستگذاری علم و فناوری، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.22034/jipas.2020.250975.1110

چکیده

اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی اقتصاد مطلوب کشور، نیازمند دستیابی به ضدشکنندگی است. ضد‌شکنندگی اقتصادی به مواردی اطلاق می‌شود که یک اقتصاد آسیب‌پذیر یا شکننده باید به اجرا بگذارد تا آسیب‌پذیری آن کاهش یابد؛ درواقع منابع و ظرفیت‌ها طوری تنظیم و جایابی شوند که احتمال ضربه به آنها به حداقل برسد و بتوان عواید مثبتی نیز به‌دست آورد. به رغم مشکلات متعدد اقتصاد کشورمان، تاکنون مجموعۀ شاخص مدونی برای رصد و پایش میزان ضدشکنندگی اقتصاد ایران طراحی نشده است. بدین‌منظور پژوهش حاضر به استخراج و تبیین ابعاد و شاخص‌های ضد شکنندگی اقتصادی برای نیل به اقتصاد مقاومتی با استفاده از روش دلفی ‌فازی و تحلیل مضمون پرداخته است. در این راستا، نخست ادبیات مرتبط با ضدشکنندگی اقتصادی مورد تحلیل مضمون و داده­کاوی قرار گرفت و سپس ابعاد کلیدی اولیۀ ضدشکنندگی و مؤلفه‌های هر یک از این ابعاد استخراج شد. در ادامه از طریق خبره‌سنجی 21 نفر از خبرگان این حوزه و بکارگیری تکنیک دلفی فازی، این چارچوب نهایی شد. بدین ترتیب مدل پایش ضدشکنندگی اقتصادی مشتمل بر 3 بُعد شامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی همراه با 35 شاخص‌ ارائه شد. در پایان نیز هر کدام از ابعاد و مؤلفه‌های ضدشکنندگی تعریف و بررسی شدند. این شاخص‌های ضدشکنندگی می‌توانند برای تعریف خط‌مشی‌ها در جهت شناخت عملکرد هر بخش، کمک‌کننده باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and Explaining the Economic Anti-fragility Monitoring Model for Achieving Moqawama Economy

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Sadabadi 1
  • Zohreh Rahimi Rad 2
  • Kiarash Fartash 1
1 Assistant professor, Institute for Science and Technology Studies, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 PhD in Science and Technology Policy-Making, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

Moqawama economy, as a desirable economic model for Iran, needs to achieve anti-fragility. Economic Anti-fragility refers to the things that a vulnerable or fragile economy must implement to reduce its vulnerability. In fact, this concept means that resources and capacities should be adjusted and positioned in such a way that the possibility of hitting them is minimized, and in addition, positive achievements can be gained. Despite the numerous problems of Iran economy; so far, a set of indicators has not been designed to monitor the anti-fragility of the Iranian economy. For this purpose, the present study has extracted and explained the dimensions and indicators of economic anti-fragility to achieve a Moqawama economy using a fuzzy delphi methodology and content analysis. In this regard, the literature related to economic anti-fragility was first analyzed for content and data mining. Thus, the basic key dimensions of anti-fragility and the components of each of these dimensions were extracted. This framework was finally finalized through the expertise of 21 experts in this field and employing fuzzy delphi technique. Therefore, the economic anti-fragility monitoring model consisted of 3 dimensions, including economic, social, and political, along with 36 sub-indicators. Finally, each of the dimensions and components of anti-fragility were defined and examined. These anti-fragility indicators can help defining policies to understand how each sector operates.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Anti-fragility
  • Moqawama Economy
  • Fuzzy Delphi
  • Thematic Analysis
اسدی، مرتضی، سیدآقازاده، سیدرضا (1378). نقش سرمایه‌های خارجی در رشد اقتصادی مطالعه تطبیقی برای ایران و برخی کشورهای در حال توسعه، پژوهش‌ها و سیاست‌های خارجی اقتصادی، سال 3، شماره 10، 37-25.
امینی، اعظم (1389). مشروعیت و انصاف در حقوق بین‌الملل از دیدگاه توماس فرانک. حقوق بین‌المللی، سال 27، شمارۀ 42، 206-191.
پیشگامی‌فرد، زهرا، زهدی گهرپور، محمد (1389). بررسی جایگاه و نقش زنان خاورمیانه در مشارکت سیاسی. زن و جامعه، سال 1، شمارۀ 1، 44-25.
پیغامی، عادل، سعدآبادی، علی‌اصغر، عظیمی، آرین (1395). پایش اقتصاد مقاومتی، تهران: دانشگاه امام صادق.
جوزاریان، فیض‌الله (1391). بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران. اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، سال 1، شماره 1، 114ـ95.
حاجی رحیمی، محمود، ترکمانی، جواد (1382). بررسی نقش رشد کشاورزی در رشد اقتصادی ایران کاربرد الگوی تحلیل مسیر. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 11، شماره 41، 23-12.
حریفی، فردین، کازرونی، محمد، رضا، سیدعلی (1384). ‌متنوع‌سازی مبادلات تجاری و تأثیر آن بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال 9، شماره 36، 37-24.
حیدری، هادی، زواریان، زهرا، نوربخش، ایمان (1389). بررسی اثر شاخص‌های کلان اقتصادی بر مطالبات معوق بانک‌ها. فصل‌نامه پول و اقتصاد، سال 2، شماره 4، 220-191.
خلیلیان اشکذری، محمدجمال (1395). ثبات اقتصادی کشور در گرو تحقق اقتصاد مقاومتی. دوفصلنامه پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، سال 1، شماره 2، 108-83.
خلیلی عراقی، منصور، رمضان‌پور، اسماعیل (1380). اهمیت محیط باثبات اقتصاد کلان. مجله تحقیقات اقتصادی، سال 36، شماره 1، 28-1.
رزم آهنگ، مهدی (1396). شاخص های شکنندگی اقتصادی: مجموعه ای از شاخص های آسیب پذیری برای کشورهای(OECD)