تحلیل ذی‌نفع و مدل‌سازی بازیگران کلیدی طرح تحول نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

2 استادیار گروه مدیریت دولتی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

10.22034/jipas.2020.249902.1106

چکیده

ایران از سال 1393 با بسیج منابع چشمگیر، طرح تحول نظام سلامت را در دستور خود قرار داد. که با اجرایی شدن این طرح، ذی‌نفعان به گونه‌های مختلف تحت تأثیر قرار گرفتند و با استفاده از منابع اقتدار خویش بر طرح اثراتی داشته‌اند. بالطبع شناسایی و مدل‌سازی آن‌ها می‌توانست دلالت‌های قابل توجهی برای مدیریت و سیاست‌گذاری نظام سلامت داشته باشد. در این پژوهش با استعانت از روش تحلیل ذی‌نفع که هدف آن بررسی و مدیریت ذی‌نفعان یک طرح خاص است، به تشریح ذی‌نفعان در نسبت طرح تحول پرداختیم. در این روش با استفاده از مشخصه‌های مختلفی از جمله قدرت، انتفاع، موضع و ... ذی‌نفعان را شناسایی‌ کرده و سپس با استفاده از مدل‌های مختلف پیش‌ساخته و یا نوآورانه به مدل‌سازی ذی‌نفعان پرداخته‌ایم. این مطالعه پس از شناسایی ذی‌نفعان کلیدی، شش مشخصه اصلی را به نسبت هرکدام از آن‌ها سنجیده و با ترکیب مشخصه‌های مختلف به مدل‌سازی آن‌ها مبادرت ورزید. برخی از مدل‌ها پیش‌ساخته و به صورت گرته‌برداری از مطالعات مشابه بوده است و برخی دیگر از ابداعات این پژوهش به حساب می‌آیند. در این مقاله اهمیت و جایگاه نگاه سیاسی و نقش‌آفرینی بازیگران مختلف در عرصه خط‌مشی‌گذاری سلامت روشن می‌شود. در قسمت ارائه راهبرد مقاله، راهبردهایی که بایستی به نسبت ذی‌نفعان مختلف اتخاذ می‌شد به تصویر کشیده شده است. طبق مدل ذی‌نفعان باید بر اساس چهار نقش «نقش‌بده»، «مطلع نگه‌دار»، «راضی نگه‌دار» و «حداقل تلاش» تقسیم شوند و بر این اساس با آن‌ها تعامل صورت گیرد. این تقسیم‌بندی ذی‌نفعان کلیدی می‌تواند در طراحی طرح‌های آتی در نظام سلامت راه‌گشا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stakeholder Analysis and Modeling of the Key Actors in the Health System Transformation Plan of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Izadbakhsh 1
  • Seyyed Mojtaba Emami 2
1 PhD student of Public Administration & Public Policy, Public Administration Department, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Public Administration Department, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Since 2014, the Islamic Republic of Iran, mobilizing significant resources, has put the Health System Evolution Plan on its agenda. From the beginning of the implementation, the stakeholders have been affected in various ways; and in return, they have influenced over the plan using their sources of power. Hence, the identification and modeling of the stockholders can have good implications for managing and policy-making of the health system. This study, using the stakeholder analysis methodology-which aims to investigate and manage the stakeholders of a particular plan- explore the stakeholders related to Evolution Plan of the health system. For this purpose, this model uses different criteria such as power, benefit, position, etc. to recognize the stakeholders. After identifying key stakeholders, this study measured six main criteria and modeled them by combining the criteria. Some of the models have been already developed in the literature and others are considered as innovation of this research. In this study, the importance, the political perspective, and the role of different actors is clarified in the public policy area. Moreover, the strategies in relation to stakeholders are presented. According to model, stakeholders are divided based on the four roles of "role seeker", "keep informed", "keep satisfied" and "minimal effort". This model can have proper implications for future actions in health system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stakeholder Analysis
  • Health Policy
  • Health System
  • Modeling
  • Power Analysis
  • National Health Programs

مراجع

تصدیقی، هومن (1390). شناسایی ذی‌نفعان پروژه سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی از طریق خوشه‌بندی مصادیق ذی‌نفعی بر اساس روش K-Means. دو فصلنامه توسعه فناوری صنعتی، سال 18، شماره 35، 35-29.
دانائی‌فرد، حسن، ایزدبخش، حمید (1396). روش‌شناسی تحلیل ذی‌نفع در خط‌مشی پژوهی: واکاوی بنیان‌ها، فهم اسلوب اجرا، نقد عمل. روش‌شناسی علوم انسانی، سال 23، شماره 92، 252-225.
صدرالسادات، سید علی (1388). قانون مدیریت خدمات کشوری، تحلیل ریسک‌ها و ذی‌نفعان مربوطه در صنعت نفت. مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، سال 1، شماره 3، 60–43.
معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1393). دستورالعمل طرح تحول نظام سلامت. وزرت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. دسترسی در: treatment.sbmu.ac.ir  (11/12/1398).
 Akinci, F., Mollahaliloğlu, S., Gürsöz, H., & Öğücü, F. (2012). Assessment of the Turkish health care system reforms: A stakeholder analysis. Health policy, 107(1), 21-30.
Ardalan, A., Rajaei, M. H., Masoumi, G., Azin, A., Zonoobi, V., & Sarvar, M. (2012). 2012-2025 Roadmap of IR Iran’s disaster health management. PLoS currents,4(2).
Bazyar, M., Rashidian, A., Sakha, M. A., Doshmangir, L., Rahimi, N., Ranjbar, M, & Olyaeemanesh, A. (2018). Stakeholders analysis of merging social health insurance funds in Iran: What kind of interests they may gain or lose? The International Journal of Health Planning and Management, 34(1), 157-176.
Bazyar, M., Rashidian, A., Sakha, M. A., Mahdavi, M. R. V., & Doshmangir, L. (2020). Combining health insurance funds in a fragmented context: What kind of challenges should be considered? BMC Health Services Research, 20(1), 1-14.
Behzadifar, M., Gorji, H. A., Rezapour, A., Rezvanian, A., Bragazzi, N. L., & Vatankhah, S. (2019). Hepatitis C virus-related policy-making in Iran: A stakeholder and social network analysis. Health Research Policy and Systems, 17(1), 42.
Billgren, C., & Holmén, H. (2008). Approaching reality: Comparing stakeholder analysis and cultural theory in the context of natural resource management. Land Use Policy, 25(4), 550–562.
Brugha, R., & Varvasovszky, Z (2000): Stakeholder analysis: A review. Health policy and Planning, 15(3), 239–246.
Buanes, A., Jentoft, S., Runar Karlsen, G., Maurstad, A., & Søreng, S. (2004). In whose interest? An exploratory analysis of stakeholders in Norwegian coastal zone planning. Ocean & Coastal Management, 47(5), 207–223.
Chrysostomidis, I., Perumalpillai, S., Bohm, M., Crombie, M., Beynon, E., & Lee, A. (2013). CO2 Capture Project's CCS Stakeholder Issues Review and Analysis. Energy Procedia, 37(1), 7832–7839.
Doshmangir, L., Moshiri, E., Mostafavi, H., Sakha, M. A., & Assan, A. (2019). Policy analysis of the Iranian Health Transformation Plan in primary healthcare. BMC Health Services Research, 19(1), 1-8.
Doshmangir, L., Rashidian, A., Kouhi, F., & Gordeev, V. S. (2020). Setting health care services tariffs in iran: Half a century quest for a window of opportunity. Access at : https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-020-01224-1 (2020/09/16).
Heydari, M., Seyedin, H., Jafari, M., & Dehnavieh, R. (2018). Stakeholder analysis of Iran's health insurance system. Journal of Education and Health Promotion, 7(1). 1-35.
Javanparast, S., Coveney, J., & Saikia, U. (2009). Exploring health stakeholders' perceptions on moving towards comprehensive primary health care to address childhood malnutrition in Iran: A qualitative study. BMC Health Services Research, 9(1), 36.
Johnson, G., Scholes, K., & Whittington, R. (2008). Exploring Corporate Strategy. Text and Cases. Harlow: Pearson Education.
Mikalsen, K, H., & Jentoft, S. (2001). From user-groups to stakeholders? The public interest in fisheries management. Marine Policy, 25(4), 281–292.
Mitchell, R. K., Agle, B. R., Wood, D. J. (1997). Toward a theory of stakeholder identification and salience: Defining the principle of who and what really counts. Academy of Management Review, 22(4), 853-86.
Nijdam, M. H. (2012). Cassandra stakeholder analyses-update.
Reed, M. S., Graves, A., Dandy, N., Posthumus, H., Hubacek, K., & Morris, J. (2009). Who's in and why? A typology of stakeholder analysis methods for natural resource management. Journal of Environmental Management, 90(5), 1933–1949.
Sajadi, H. S., Majdzadeh, R., Yazdizadeh, B., Mohtasham, F., Mohseni, M., Doshmangir, L., & Lavis, J. (2019). A roadmap for strengthening evidence-informed health policy-making in Iran: Protocol for a research programme. Health Research Policy and Systems, 17(1), 50.
Scribner, S., Schmeer, K., & O’Hanlon, H. C. (2000). Policy Toolkit for strengthening health sector reform. Washington, DC: LAC-HSR.
Shahabi, S., Teymourlouy, A. A., Shabaninejad, H., Kamali, M., & Lankarani, K. B. (2020). Financing of physical rehabilitation services in Iran: A stakeholder and social network analysis. BMC Health Services Research, 20(1), 1-11.
Shen, F. W., Guo, H. C., & Xin, C. L. (2012). The environmental assessment of landfill based on stakeholder analysis. Procedia Environmental Sciences, 13(1), 1872–1881.
Shin, D. H. (2008). The assessment of 3rd generation mobile policy in Korea: A web of stakeholder analysis. Technological Forecasting and Social Change. 75(9), 1406–1415.
Thissen, W. A. H., Walker, W. E. (2013). Public policy analysis. New York: Springer.
 Varvasovszky, Z., & Mckee, M. (1998). An analysis of alcohol policy in Hungary. Who is in charge? Addiction, 93(12), 1815-1827.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 11 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار