رتبه‌بندی عوامل کلیدی مؤثر بر افزایش شفافیت و پاسخگویی دولت الکترونیک در شهرداری (مورد مطالعه: شهرداری‌های شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22034/jipas.2022.295666.1206

چکیده

دولت الکترونیک بیش از یک دهه است که توجه زیادی را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر با هدف رتبه‌بندی عوامل کلیدی مؤثر بر افزایش شفافیت و پاسخگویی دولت الکترونیک در شهرداری‌های مناطق 22گانه شهرداری تهران به شیوه توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 25 نفر از مدیران ارشد شهرداری‌های تهران بوده که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بوده و شیوه تجزیه‌و تحلیل داده‌ها مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. نتایج نشان داد که شاخص «عوامل راهبردی C5»، با وزن 0.387 در رابطه با رتبه‌بندی عوامل کلیدی مؤثر بر افزایش شفافیت و پاسخگویی دولت الکترونیک در شهرداری‌های مناطق 22گانه تهران از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و شاخص‌های «عوامل سازمانی C1»، «عوامل ساختاری C2»، «عوامل فرهنگی C4» و «عوامل فناوری C3»، به ترتیب با اوزان 0.230، 0.156، 0.125 و 0.101 در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار دارند. همچنین در بررسی صورت گرفته در رابطه با رتبه نهایی شاخص‌های فرعی مشخص گردید که شاخص‌های فرعی، «حمایت‌های دولتی» و «سازوکارهای قوانین استفاده از اینترنت» از گروه شاخص اصلی، «عوامل راهبردی» و «کاهش ساختارهای دیوان‌سالار» از گروه شاخص اصلی، «عوامل سازمانی» به ترتیب با اوزان 0.1192،0.1424 و 0.0846 در رتبه اول تا سوم قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ranking Key Factors Affecting the Improvement of Transparency and Accountability of e-Government in Municipality (Case Study: Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Rezaeian Fardoei 1
  • Mansoureh Hourali 1
  • Elahe Atri Nejad 2
  • Ebrahim Farbod 3
1 Assistant Professor of Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Master of Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran.
3 PhD Student of Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

E-government has been gaining attention for more than a decade. This study was conducted with the aim of ranking the key factors affecting the improvement of transparency and accountability of e-government in the municipalities of the 22 districts of Tehran Municipality using a descriptive-analytical methodology. The statistical population of this study was 25 senior managers of Tehran municipalities who were randomly selected. The data collection tool is a questionnaire and the data analysis method is based on the Analytic Hierarchy Process (AHP). The results showed that the index of “Strategic factors C5”, with a weight of 0.387, is more important in relation to the ranking of key factors affecting the increase of transparency and e-government accountability in the municipalities of 22 districts of Tehran, and the indicators of “organizational factors C1”, “Structural factors C2”, “Cultural factors C4”, and “Technological factors C3” are in the second to fifth ranks with weights of 0.230, 0.156, 0.125 and 0.101, respectively. Also, in the study related to the final ranking of sub-indicators, it was found that the sub-indicators of “government support” and “mechanisms of internet using laws” from the main index group “strategic factors”, and “reduction of bureaucratic structures” from the the main indicator group of "organizational factors" with the weights of 0.1192, 0.1424 and 0.0846 were ranked first to third, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • E-government
  • Municipality
  • 22 Districts of Tehran
  • Transparency
  • Accountability
  1. آقانسب، اکرم، سلمانیان، جواد (۱۳۹۸). تحقق شهرداری الکترونیک راهبرد مدیریت شهری در رسیدن به اهداف توسعه پایدار، با تاکید بر شهرداری تهران. اولین کنگره ملی تازه یافتهها در علوم انسانی. دانشگاه علامه طباطبایی، مؤسسه غیرانتفاعی میرداماد گرگان.

    امینی، جواد (۱۳۹۸). ارزیابی آمادگی الکترونیکی شهرداری باخرز در راستای ارائه خدمات الکترونیکی. چهارمین کنفرانس ملی در حسابداری، مدیریت و مهندسی مالی با تاکید در پارادایم‌های منطقه و جهان، تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس.

    پیران­نژاد، علی، عبادی، نغمه (۱۳۹۳). حکمرانی الکترونیک در شهرداری‌ها، مطالعه پورتال شهرداری‌های کشور. مجله مدیریت دولتی، سال 6، شماره 2، 121-110.

    توکلی، حسن، توکلی، حمید (۱۳۹۸). پیاده‌سازی دولت الکترونیکی در ایران و چالش‌های پیش روی آن. سومین کنفرانس ملی نقش مدیریت در چشم­انداز (۱۴۰۴) رشت. گیلان، سازمان بسیج مهندسی صنعتی استان.

    حسن‌زاده، مهدی، شهبازی ‌کوتنائی، ایمان (۱۳۹۳). ارائه الگویی از تأثیر دولت الکترونیک بر کنترل فساد اداری و مالی شهرداری‌ها. اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر ساری. ساری، مرکز همایش‌های توسعه ایران.

    حسینی‌راد، شجاع­الدین، شهبازی‌کوتنائی، ایمان (۱۳۹۶). معماری دولت الکترونیک با رویکرد تطبیقی. دومین همایش ملی پیشرفت‌های معماری سازمانی. دانشگاه صنعتی شیراز، دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شیراز.

    حسینی‌ صدرآبادی، ایرج، کرمانیان، رقیه (1395). شفافیت و پاسخگویی پیش‌نیاز کاهش فساد اداری. سومین همایش بسترهای فساد مالی و اداری در نظام حقوقی ایران با رویکرد اصلاح و توسعه نظام حقوقی. میبد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد.

    حسینی­مقدم، سیدرضا، خوش‌خو، احمد (۱۳۹۶). اعتماد به اینترنت و تأثیر آن بر تمایل به استفاده از خدمات دولت الکترونیک، مطالعه موردی: شهرداری مشهد. دومین کنفرانس بین­المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد، توانمندی صنعت جهانگردی در توسعه. مشهد، مؤسسه آموزش عالی شاندیز مشهد.

    حمیدی، احمد (۱۳۹۵). دولت الکترونیک و مبارزه با فساد اداری. سومین همایش بسترهای فساد مالی و اداری در نظام حقوقی ایران با رویکرد اصلاح و توسعه نظام حقوقی. میبد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد.

    حیدری، سعید، کاردانیان، نجمه (۱۳۹۷). بررسی نقش عوامل فرهنگی بر جلوگیری از فساد اداری در سازمان‌های دولتی. چهارمین کنگره بین­المللی پژوهش‌های نوین در مطالعات مدیریت، حسابداری و اقتصاد. تهران، مرکز همایش‌های توسعه ایران.

    دانائی­ فرد، حسن، رجب­زاده، علی، درویشی، آذر (1389). تبیین نقش شایستگی اخلاقی اسلامی و فرهنگ خدمتگزاری در ارتقاء پاسخگویی عمومی بیمارستان‌های دولتی. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، سال 3، شماره 4، 70-57.

    ذکی، یاشار، حسن‌زاده، جواد (۱۳۹۷). مقایسه‌ی شاخص بین‌المللی توسعه‌ی دولت الکترونیک بین مناطق جغرافیایی جهان. دولت‌پژوهی، سال 4، شماره 13، 172-137.

    راغب، مهدی (۱۳۹۹). شهرداری الکترونیک و لزوم پاسخگویی در سازمان با ایجاد روابط عمومی و راه‌اندازی شهرداری الکترونیکی سیار. سومین کنفرانس بین‌المللی ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانکداری با رویکرد رشد کسب‌وکارها. تهران، شرکت همایش آروین البرز.

    رضایی، شعیب (۱۳۹۷). شفافیت، پاسخگویی در بخش عمومی و چارچوب گزارشگری یکپارچه. نشریه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال 3، شماره 6، 88-81.

    رضایی، عماد، غزاله، عاطفه ­(۱۳۹۶). گذری بر دولت الکترونیکی و مزایا و معایب آن. اولین همایش حسابداری، مدیریت و اقتصاد با رویکرد پویایی اقتصاد ملی. ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر.

    روحانی، پریسا، مذهب، احسام، شیخ امامی، راویا (۱۳۸۸). رابطه متقابل شهر الکترونیک و شهرداری الکترونیک. دومین کنفرانس بین‌المللی شهرداری الکترونیک. تهران، جهاد دانشگاهی، پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی شهرداری تهران.

    سرفرازی، مهرزاد (۱۳۹۸). بررسی رابطه دو سویه آمادگی الکترونیکی شهروندان با استقرار شهرداری الکترونیک. پنجمین کنفرانس بین‌المللی علوم مدیریت و حسابداری. تهران، مؤسسه آموزشی عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.

    سرفرازی، مهرزاد، پورطیبی، محمود، آهن‌پور، مهران (۱۳۹۹). رابطه دو سویه شهرداری الکترونیک و شهرداری سیار. ششمین کنفرانس بین‌المللی علوم مدیریت و حسابداری. تهران، مؤسسه آموزشی عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.

    سرفرازی، مهرزاد، معمارزاده، غلامرضا، قربانی، امیر (۱۳۸۶). پارادایم دولت الکترونیک ضرورتی اساسی در استقرار شهرداری الکترونیک. چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات. تهران، ندای اقتصاد بامداد (ناب).

    سرگزی، حسین (۱۳۹۸). مدیریت شهر الکترونیک و لزوم پیاده‌سازی طرح شهرداری الکترونیک. سومین کنفرانس ملی مطالعات نوین مدیریت و حسابداری در ایران. کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری‌ها و مرکز توسعه خلاقیت و نوآوری علوم نوین.

    سلسله، محمد (۱۳۸۹). موانع و راهکارهای استقرار شهرهای الکترونیکی. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی تهران (شماره بازیابی 1771).

    سلمانیان، جواد (۱۳۹۸). بررسی موانع و چالش‌های موجود در راه تحقق و استقرار شهرداری الکترونیک کلان‌شهر تهران. دومین کنگره ملی تحقیقات بنیادین در مهندسی کامپیوتر و فن‌آوری اطلاعات. تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس دانشگاه شهید بهشتی.

    سلمانیان، جواد، گودرزی، محمد (1399). شهر هوشمند پیش‌نیاز دولت الکترونیک و شهرداری­های دیجیتال و الکترونیکی لازمه و زیربنای شهرهای هوشمند (مورد مطالعه: شهرداری ابر شهر تهران). چهارمین کنفرانس ملی دانش و فناوری مهندسی برق کامپیوتر و مکانیک ایران. تهران، همایش‌های توسعه محور دانش و فناوری سام ایرانیان و تحت حمایت سیویلیکا.

    شریفی رنانی، حسین، محمدی، فرشته، کریمی، جواد، عباسی، همایون (۱۳۹۸). تبیین الگوی کاهش فساد اداری از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات، شفافیت و سلامت سازمانی. فصلنامه جامعه‌شناسی و مدیریت سبک زندگی، سال 5، شماره 14، 372-3.

    شهنوازی، محمد ­(۱۳۹۰). بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهرداری الکترونیکی مطالعه موردی شهرداری زاهدان. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان واحد بین‌المللی چابهار (شماره بازیابی 3561).

    شیروانی، حسین، بانشی، زهرا­ (۱۳۸۸). ارزیابی آمادگی الکترونیکی شهرداری شهر جدید بهارستان در راستای تحقق شهرداری الکترونیکی. فصلنامه مدیریت شهری، سال 7، شماره 23، 70-59.

    صادقی­جقه، سعید ­(1397). شفافیت، نظارت و کارآمدی. فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 4، شماره 21، 34-7.

    عبداللهی، علی، توکلی، نازنین، جوشقانی (1393). بررسی نقش فناوری اطلاعات در شفاف‌سازی و کاهش فساد سازمان های دولتی. چشم‌انداز مدیریت دولتی، سال 5، شماره 18، 98-70.

    غفاری، یونس ­(۱۳۹۸). ضرورت توجه به شهر الکترونیک و امکان‌سنجی مجازی ارائه خدمات با تاکید بر شهرداری‌ها. ششمین کنفرانس ملی فناوری‌های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی. تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس دانشگاه شهید بهشتی.

    قاسم‌پور، محمد (1398). مدل توسعه دولت الکترونیک در ایران 1404. سومین کنفرانس ملی نقش مدیریت در چشم‌انداز 1404. رشت، سازمان بسیج مهندسی صنعتی استان گیلان.

    قیاسی، فاطمه، امینی، علی‌اکبر، درویش‌پور، حجت­الله، توحیدفام، محمد ­(۱۴۰۰). بررسی نقش فناوری اطلاعات و دولت الکترونیک در حکمرانی خوب با تأکید بر نقش دولت در کسب‌وکار الکترونیک، فصلنامه مدیریت کسب‌وکار، سال 6، شماره 49، 90-72.

    کمالی، یحیی­ (1392). تأثیر شفافیت اقتصادی در پیشگیری و مبارزه با فساد اقتصادی. مجله گزارش پژوهشی سازمان بازرسی کل کشور، سال 11، شماره 49، 113-98.

    گلستانه، فریبا، یعقوبی، نورمحمد ­(۱۳۹۴). دولت الکترونیک در ایران. دومین کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی. شیراز، مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران (متانا).

    مرزبان، شهریار، مرداسی، شهین، مرداسی، بهار ­(1397). ارایه یک مدل برای اجرا و پیاده‌سازی دولت الکترونیک پایدار. اولین کنفرانس بین‌المللی نوآوری در مدیریت کسب‌وکار و اقتصاد. تهران، مرکز همایش‌های وزارت کشور.

    هیوز، آون ­(1377). مدیریت دولتی نوین: نگرشی راهبردی (استراتژیک) سیر اندیشه‌ها، مفاهیم و نظریه‌ها. ترجمه الوانی، شورینی، معمارزاده. تهران: انتشارات مروارید.

    هیوز، آون ­(1380). مدیریت دولتی نوین. ترجمه الوانی، شورینی، معمارزاده. تهران: انتشارات مروارید.

    Abu-Shanab, E., & Yousra-Harb, E. (2019). E-government research insights: Text mining analysis. Electronic Commerce Research and Applications, 38(14), 145-161.

    Ahn, M. J., & Bretschneider, S. )2011(. Politics of e‐government: E‐government and the political control of bureaucracy. Public Admin, 71(3), 414–424.

    Al-Emadi, A., & Anouze, A. L. (2018). Grounded theory analysis of successful implementation of e-government projects: Exploring perceptions of e-government authorities. International Journal of Electronic Government Research (IJEGR), 14(1), 4- 30.

    Alsaad, A. K., Yousif, K. J., & Aljedaiah, M. N. ) 2018 (. Collaboration: The key to gain value from it in supply chain. EuroMed Journal of Business, 13(2), 214–235.

    Alshehri, M., & Drew, S. (2010). Implementation of e-government: Advantages and challenges. Proceedings of the International Association for Scientific Knowledge, 9(3), 255-270.

    Anand, A., & Vaidya, S. (2019). Role of trust in e-government projects. Journal of Information Technology and Politics, 4(3), 61-80.

    Bonson, E., Royo, S., & Ratkai, M. (2015). Citizens engagement on local governments Facebook sites an empirical analysis: The impact of different media and content types in Western Europe. Government Information Quarterly, 32(1), 52–62.

    Christofi, M., Vrontis, D., Thrassou, A., & Shams, S. R. (2019(. Triggering technological innovation through cross-border mergers and acquisitions: A microfoundational perspective. Technol Forecast, 146(21), 148–166.

    Faridi, M., & Asadollah, S. ) 2011 (. Electronic municipality as an alternative complement or development of traditional municipality. International Conference on Computer Communication and Management, 5(14), 611-615.

    Fountain, E. ) 2001‏(. Paradoxes of public sector customer service. Governance, 14(1), 210-230.

    Gabrie, A. G., & Castillo, L. C. (2018). Transparency and accountability practices of local government units in the philippines: A measurement from the ground. Public Organization Review, 20(4), 437–457.

    Garcia-Sanchez, I. M., Cuadrado-Ballesteros, B., & Frias-Aceituno, J. V. (2012). Determinants of E-government development: Some methodological issues. Jornal Management, 3(3), 11–20.

    Glyptis, L., Christofi, M., Vrontis, D., El-Giudice, M., Dimitriou, S., & Panayiota, M. (2020). E-Government implementation challenges in small countries: The project manager's perspective. Technological Forecasting and Social Change, 152(4), 331-341.

    Halchin, L. (2004). Electronic government: Government capability and terrorist resource. Government Information Quartery, 21(4), 406-419.

    Kim, M., Sharkey, A., Rahman, H. A., Ranganathan, A., & Rosenfeld, J. (2019). Accountability. Transparency and Monitoring, 1(1), 67-81.

    Leea, ‏ J. B., & Porumbescub, G. A. (2018). Engendering inclusive e-government use through citizen IT training programs. Government Information Quarterly, 36(1), 69-76.

    Mavridis, N., Anthopoulos, L., Reddick, C. G., & Giannakidou, I. (2016). Why e-government projects fail? An analysis of the healthcare. Government Information Quarterly, 33(1), 161-173.

    Morenoa, M. R., Felicio, J. A., Molinac, C. M., & Rufínd, R. (2018). Facilitator and inhibit or factors: Adopting e-government in a dual model. Journal of Business Research, 88(12), 542-549.

    Nakakawa, A.,&  Namagembe, F. (2019). Requirements for developing interoperable e-government systems in developing countries: A case of Uganda. Electronic Government, an International Journal .15(1), 510-524.

    Navarro, J., Pachon, J. L., & Cegarra, M. (2012). E-government and citizen's engagement with local affairs through e-websites: The case of Spanish municipalities. International Journal of Information Management, 4(5), 132-146.

    Norris, D. F.,&  Reddick, C. G. (2013). Local e‐government in the United States: Transformation or incremental change public administration. Public Administration Review, 73(1), 165–175.

    Ranganath, N. S., Raju, T. K., & Rao, P. T. (2011). E-governance and ICTs: Challenging initiatives in India. The Journal of Sri Krishna Research and Educational Consortium, Asia Pacific Journal of Research in Business Management, 2(6), 231-239.

    Republic of Cyprus (2016). The republic of cyprus. California: University of California, Berkeley.

    Roge, K. M., & Lennon, N. J. (2018). A study on the criteria of internal transparency. Efficiency and Effectiveness in Measuring Local Government Performance, Financial Accountability and Management, 34(4), 392-409.

    Santoro, G., Ferraris, A., & Winteler, D. J. (2019). Open innovation practices and related internal dynamics: Case studies of Italian ICT SMEs. Europe Medicine, 14(1), 47–61.

    Saxena, S., & Muhammad, I. (2018). The impact of open government data on accountability and transparency. Journal of Economic and Administrative Sciences, 34(3), 98-111.

    Scott, M., DeLone, W., & Golden, W. (2016). Measuring egovernment success: A public value approach. European Journal of Information Systems, 25(3), 187–208.

    Shahnavazi, M., & Shahnavazi, Y. (2012). E-municipality new step in providing electronic services in Iran. International Journal of Business and Social Science, 15(4), 141-154.

    Thompson, N., Mullin, A., & Chongsutakawewong, T. (2019). Government Information Quarterly, 14(5), 90-101.

    1. N. (2014). United nations e-government survey e-government for the future we want. United Nations Department of Economic And Social Affairs, 30(1), 83-93.

    Verkijika, S. F., & De-Wet, L. (2018). E-government adoption in subsaharan Africa. Electronic Commerce Research and Applications, 9(7), 54-67.

    Webster, F. (2005). Making sense of the information age. Information, Communication and Society, 8(4), 76-88.

    Zhou, Z., & Hu, C. (2008). Study on the e-government security risk management. International Journal of Computer Science and Network Security, 8(5), 208–213.

    Ziemba, E., Papaj, T., & Descours, D. (2014). Assessing the quality of e-government portals the Polish experience. International Federated Conference on Computer Science and Information Systems 2014, 1(2), 1259–1267.