ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش سکته سازمانی در سازمان‌های دولتی ایران

شجری, مجتبی; اصغری صارم, علی; صمدی, عباس

doi:10.22034/jipas.2021.295280.1215

ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش سکته سازمانی در سازمان‌های دولتی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، همدان، ایران.

² استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

10.22034/jipas.2021.295280.1215

چکیده

آشکار است که تحول نیازمند ابزارهای نوآورانه برای‌ پایش و مدیریت آسیب‌ها و بیماری‌های سازمانی است. این پژوهش با رویکرد آسیب‌شناسیِ نوآورانه و با هدف شناخت و مدیریتِ یکی از بیماری‌های سازمانی، به‌نام «سکته سازمانی»، از طریق ساخت و اعتباریابی ابزار اندازه‌گیری آن انجام شده‌ است. به‌منظور مفهوم‌پردازی سکته سازمانی از روش‌شناسیِ کیفی تحلیل مضمون به روش آتراید-استیرلینگ و برای‌ اعتباریابی ابزار اندازه‌گیری سکته سازمانی از روش‌شناسی کمّی‌ همبستگی استفاده‌ شده ‌است. برای ساخت پرسش‌نامه سکته سازمانی از رویکرد ده مرحله‌ای راتری و جونز استفاده‌ شده‌ است. جامعه آماریِ پژوهش برای اطمینان از کارکرد معتبر ابزار ساخته شده 13 سازمان دولتی استان همدان را در نظر گرفته ‌است که از بین آن‌ها تعداد 583 نفر به‌عنوان نمونه و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. برای تحلیل داده‌ها از روش حداقل مربعات جزئی و نرم‌افزار Smart PLS2 استفاده شده ‌است. روایی پرسش‌نامه براساس روایی صوری، محتوا و سازه و پایایی آن‌ها نیز براساس روش آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی محاسبه شده ‌است. ابزار طراحی شده نهایی شامل 92 گویه و در سه بعد پیشایندها (عدم گشودگی، عدم وفاق، عدم حمایتگری، عدم همسانی فردی، منفی‌گرایی‌، عدم فرهیختگی و عدم مهارت)، مصادیق (سکته ساختاری، اخلاقی، رفتاری، راهبردی، شناختی، اعتقادی، اطلاعاتی، دانشی و محیطی) و پسایندها (آسیب‌های ساختاری، رفتاری، اجتماعی و روانشناختی) بوده ‌است. استفاده از این ابزار اندازه‌گیری برای شناسایی میزان گرفتار بودن سازمان‌ها به بیماریِ سکته سازمانی و تلاش برای کنترل آن پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and Validating the Organizational Stroke Measurement Instrument in Iranian Public Organizations

نویسندگان [English]

Mojtaba Shajari ¹
Ali Asghari Sarem ²
Abbas Samadi ²

¹ Ph.D. Candidate, Department of Public Administration, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran.

² Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Management and Accounting, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

چکیده [English]

Transformation requires innovative tools to monitor and manage organizational traumas and diseases. This research has been done with an innovative pathological approach and with the aim of recognizing and managing one of the organizational diseases, called "organizational stroke", by constructing and validating its measurement tools. To conceptualize organizational stroke, the qualitative methodology of content analysis methodology, Attride-Stirling Approach, has been used and to validate the organizational stroke measurement instrument, the quantitative correlation methodology has been employed. To ensure the validity of the constructed instrument, 13 public organizations of Hamadan province have been considered as the statistical population of the research. A total of 583 employees were selected as the sample by cluster sampling method. For data analysis, the partial least squares method and Smart PLS2 software were used. The validity of the questionnaire was calculated based on face validity, content validity, and structure validity, and its reliability was calculated based on Cronbach's alpha method and combined reliability. The final designed instrument includes 92 items in three dimensions of antecedents (lack of openness, disagreement, lack of support, lack of individual homogeneity, negativity, lack of education, lack of skills); examples (structural, moral, behavioral, strategic, cognitive, belief, information, knowledge, environmental strokes), and consequences (structural, behavioral, social, psychological traumas). It is recommended to use this measurement instrument to identify the extent to which the organizations are suffering from organizational stroke and the endeavor to control it.

کلیدواژه‌ها [English]

Organizational Pathology
Organizational Disease
Organizational Stroke
Metaphor
Validation of Measuring Instrument

مراجع

اصغری‌صارم، علی (1395). واکاوی نقش داستان‌سرایی سازمانی در ایجاد و معنابخشی به روح و پیکره مادی توسعه منابع انسانی. رساله منتشر نشده دکتری، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس. ( شماره بازیابی. 2032).

پارسائی، مهدی، امیری، علی‌نقی، زارعی ‌متین، حسن، یزدانی، حمیدرضا، توکلی، عبداله (1398). تملق سازمانی در سازمان‌های دولتی. مطالعات رفتار سازمانی، سال 8، شماره 2، 59-37.

پورعزت، علی‌اصغر، دمرچی، مریم، کیانی، پاکنوش (1397). شاخص‌های مفهوم پردازی از اصطلاح منفعت عمومی بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران. مطالعات مدیریت دولتی ایران، سال 1، شماره 2، 24-1.

پورعزت، علی‌اصغر، طاهری‌عطار، غزاله (1393). سازماندهی و طراحی ساختار. تهران: سمت.

جوادی، مجتبی، دانائی‌فرد، حسن ( 1397). شناسایی و آسیب شناسی چارچوب حکمرانی پژوهش در علوم انسانی درجمهوری اسلامی ایران. راهبرد، سال 27، شماره87، 86-61.

حکاک، محمد، آزادی، محمدحسین (1399). ناکامی‌سازمانی و رهبری مصلح: نظریه داده‌بنیاد. مدیریت دولتی، سال 12، شماره2، 345-314.

خدائی، ارشیا، فرهی، علی، طاهرپورکلانتری، حبیب اله، بازرگان، عباس، زاهدی، محمد (1399). ساخت و اعتبار یابی ابزار سنجش رهبری اخلاقی مدیران بخش دولتی ایران. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال 12، شماره 3، 39-9.

خمش‌آیا، احمد، شیری، اردشیر، یاسینی، علی (1398). فهم پدیده بی حسی‌سـازمانی و شناسـایی عوامـل شـکل دهنـده آن بـه روش آمیخته. مدیریت دولتی، سال 11، شماره2، 308-285.

دانائی‌فرد، حسن (1399). آنچه کیفیت کشورداری را تهدید می‌کند: بدتصمیمی، بی‌تصمیمی، تصمیم گیری تاخیری. مطالعات مدیریت دولتی ایران، سال 3، شماره 1، 25-1.

دانائی‌فرد، حسن (1388). روش‌شناسی نظریه‌پردازی در مطالعات سازمان و مدیریت، پژوهشی تطبیقی. پژوهش‌های مدیریت در ایران، سال 13، شماره4، 191-165.

دانائی‌فرد، حسن (1398). سندرم هر کی سی خودش در کشورداری. مطالعات مدیریت دولتی ایران، سال 2، شماره 4، 5-1.

دانائی‌فرد، حسن، نیری، شهرزاد، آخوندی، مصطفی (1399). تأثیر ابهام هدف سازمانی بر روحیه کاری کارکنان در سازمان‌های خدمات عمومی به تفکیک مأموریت سازمانی و ویژگی‌های فردی. مدیریت دولتی، سال 12، شماره 1، 44-24.

دانائی‌فرد، حسن، الوانی، مهدی (1384). استراتژی استدلال استعاره‌ای در نظریه پردازی، شکل گیری تئوری جابه جایی مدیران دولتی. مدرس علوم انسانی، سال3، شماره 52، 135-107.

رجوعی، مرتضی، رمضانی، مریم، حصاری، محمدرضا، بور بور جعفری، مریم (1396). طراحی شاخص های ارزیابی عملکرد با استفاده از روش های BSC و AHP در سازمان تامین اجتماعی مشهد. رفاه اجتماعی، سال17،شماره 64، 158-131.

سیدرضائی، میریعقوب، پورعزت، علی اصغر، امیری، مجتبی، آذر، عادل (1397). گناهان کشنده در بودجه‌بندی عمومی‌ ایران. مدیریت دولتی، سال10، شماره 1، 58-31.

شجری، مجتبی، اصغری‌صارم، علی، صمدی، عباس (1400). مفهوم پردازی سکته سازمانی (پیشایندها، مصادیق و پسایندها). مدیریت دولتی، سال 13، شماره 1، 102-77.

طباطبائی، سیدسجاد، لسانی، مهدی (1396). اعتباریابی آمادگی فرصت‌یابی حرفه‌ای مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی. اندازه‌گیری تربیتی، سال 7، شماره 25، 212-187.

عابدی‌جعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضـامین، روش ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، سال 10، شماره 152،190-151.

عارف،‌ هادی، سیدجوادین، سیدرضا، پورعزت، علی اصغر، محمدی الیاسی، قنبر (1398). معناسازی: تحلیل مفهـومی و کاربسـت‌هـا در مدیریت منابع انسانی. مدیریت دولتی، سال 11، شماره 3، 529-503.

گرجی، حسین، اصغری صارم، علی (1398). طراحی سنجه اندازه گیری کیفیت در فرایند خطمشی گذاری فرهنگی در آموزش عالی. مطالعات مدیریت دولتی ایران، سال 2، شماره 3، 111-87.

متقی، پیمان، اصغری صارم، علی (۱۳۹۲). سکته سازمانی: از نشانه‌ها تا پیشگیری. نشریه اطلاع‌رسانی مدیریت، سال24، شماره 172، 22.

مجلسی ارده‌جانی، سهیلا، شعبانی‌بهار، غلامرضا، سلیمانی، مجید، هنری، حبیب (1398). تدوین مدل مدیریت دانش بر اساس آمادگی سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال 7، شماره 4، 56-45.

ناصحی‌فر، وحید، گیاهی، یاسمن (1394). آسیب‌شناسی سیستم مدیریت و مدیران در معاونت مالی و اداری وزارت بازرگانی و استراتژی‌های بهبود آن. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال 23، شماره77، 27-1.

ناظری، مسعود، حسن پور، اکبر، جعفری‌نیا، سعید، وکیلی، یوسف (1398). فراتحلیل پیشایندها و پسایندهای قلدری محل کار. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال 8، شماره 2، 36-1.

Chen, R., Xie, Y., & Liu, Y. (2021). Defining, conceptualizing, and measuring organizational resilience: A multiple case study. Sustainability, 13(1), 2-25.

Cornelissen, J.P., Kafouros, M., & Lock, A.R. (2005). Metaphorical images of organization. human relation, 58(12), 1545-1578.

Fennimore, A. K. (2017). Munchausen syndrome by proxy: Perpetual organisational illness and therapy. International Journal of Organizational Analysis, 25(1),1-22.

Gherardi, S., & Monika, K. J. (2017). Shadow organizing. Qualitative Research in Organizations and Management, 12(1), 2-17.

Hair, J. F., Hult, T. M., Ringle, C. M. & Sarsted, M. (2014). A Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). California: SAGE Publications, Inc

Henseler. J. (2018). Bridging design and behavioral research with variance-based structural equation modeling. Journal of Advertising, 46(1), 178-192.

Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic Management Journal, 20(1),195-204.

Karimi, M., Khodaie, M., & Chaghouee, Y. (2018). Organizational pathology in the area of human resource productivity; (case study: Iranian airports company). International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science, 7(2), 138-150.

Kheirandish, M., Abbaszadeh Avilagh, H., & Nazemi, N. (2017). An empirical study of the pathology oforganizational communications based on threebranches model: a case study. Arab Economic and Business Journal, 12(2), 81-92.

Mars, M.M., & Bronstein, J.L. (2017). The promise of the organizational ecosystem metaphor: An argument for biological rigor. Journal of Management Inquir, 27(4), 1-10.

McCabe, D. (2016). Curiouser and curiouser! organizations as wonderland: A metaphorical alternative to the rational model. Human Relations, 69(4), 945–973.

Ortenblad, A., Putnam, L. L., & Trehan, K. (2016). Beyond morgan’s eight metaphors: Adding to and developing organization theory. Human Relations, 69(4), 875–889.

Rahimi, H. (2020). A comparative study of organizational pathological patterns: A strategy for iranian organizations. Iranian Journal of Comparative Education, 3(4), 907-921.

Rattery, J., & Jones, MC. (2007). Essential elements of questionnaire design and development. Journal of Clinical Nursing, 16(2), 234–243.

Samuel,Y. (2010). Organizational pathology. New Jersy: Transaction Publishers.

Tohidian, I., & Rahimian, H. (2019). Bringing morgan’s metaphors in organization contexts: An essay review. Cogent Business & Management, 6(1), 1-8.

Woodside, J.M. (2018). Organizational health management through metaphor: A mission-based approach. Journal of Health Organization and Management, 32(3), 374-393.