تحلیل نقش واسطه‌ای معنویت سازمانی در رابطه بین دین‌داری و پاسخگویی کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان استانداری اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت و اقتصاد دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه مدیریت و اقتصاد دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 کارشناس ارشد مدیریت دولتی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

دینداری و معنویت سازمانی دو مؤلفه‌ای است که در سازمان‌های دولتی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. بر این اساس، در پژوهش حاضر بررسی تأثیر این دو متغیر بر پاسخگویی مطالعه شده است. جامعه آماری پژوهش، تعداد 230 نفر از کارکنان استانداری اردبیل است که از میان آن‌ها 140 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون الگو از معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که بین دینداری و معنویت سازمانی با پاسخگویی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. معنویت سازمانی بر رابطه بین دینداری و پاسخگویی تأثیرگذار است و این رابطه را تقویت می‌کند. از بین ابعاد دینداری بعد اعتقادی و از بین ابعاد معنویت سازمانی، بعد احساس لذت از کار بیشترین تأثیر را بر پاسخگویی کارکنان داشته است. بر اساس نتایج تحقیق پیشنهادهایی به منظور توسعه و استفاده از ابعاد دینداری و معنویت سازمانی برای افزایش پاسخگویی کارکنان ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mediating Role of Organizational Spirituality on the Relationship Between Religiosity and Accountability of Employees (Case Study: Government Office of Ardabil)

نویسندگان [English]

  • Habib Ebrahimpour 1
  • Mohammad Hasanzadeh Mahmudabad 1
  • Zahra Fatourechi 2
  • Fatemeh Bahonar 3
1 Associate Professor of Public Administration, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Assistant Professor of Economic, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 M.A Student in public Administration, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]

The organizational religiosity and spirituality are two important concepts in public organization in Iran. The present study examines the effect of these two variables on accountability. The research population consists of 230 employees in Government Office of Ardabil, among whom 140 employees were selected by simple random sampling; also, LISREL was used for analyzing data and testing the model. The results show that there is a positive and significant relationship between organizational religiosity and spirituality, and accountability. Organizational spirituality affects and reinforces the relationship between religiosity and accountability. Among various dimensions of religiosity, the dimension of belief, and among dimensions of spirituality, the dimension of enjoyment in work, have the most effects on the accountability of the employees. Finally, some implications are presented for developing and using organizational religiosity and spirituality for prompting the accountability of employees.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religiosity
  • Organizational Spirituality
  • Accountability
  • Employees
  • Government Office of Ardabil
احمدی، کیومرث، الوانی، سیدمهدی، معمارزاده، غلامرضا (1390). سیر تکوینی پاسخگویی اجتماعی سازمانی و ارائه الگو و بسط مفهومی آن در سازمان‌های ایران. فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد سنندج، سال 6، شماره 18، 116-97.
پژوهنده، محمدحسین (1390). دین‌داری مطلوب در رویکرد به معنویت، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی. سال 17، شماره 3، 160-121.
جلالی، محمد، اژئر، زهرا (1395). پاسخگویی دولت: جایگاه ارکان و پیش‌شرط‌ها، مجله پژوهش‌های حقوق تطبیقی. سال 20، شماره 1، 44-21.
چرابین، مسلم، علمی، علی، دل‌خوش، علی (1395). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی بر بهره‌وری منابع انسانی به واسطه پاسخگویی سازمانی مطالعه موردی مدیران مدارس شاهد کلیه مقاطع شهر مشهد. نخستین کنفرانس بین‌المللی پارادیم‌های نوین مدیریت هوشمندی تجاری و سازمانی.
خسروانیان، حمیدرضا، شفیعی رودپشتی، مهناز، توکلی، میثم (1392). بررسی رابطه دین‌داری و عمل به باورهای دینی با رضایت شغلی کارکنان سازمان بهزیستی استان یزد. دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 21، شماره 1، 146-127.
رودگر، محمدجواد (1388). معنویت‌گرایی در قرآن (مبانی مؤلفه‌ها و کارکردهای معنویت قرآنی). مجله پژوهش‌های اعتقادی کلامی، سال 4، شماره 14، 32-15.
روشندل اربطانی، طاهر، ابراهیم پور، حبیب (1395). بررسی نقش دین‌داری در کاهش رفتارهای غیرمدنی سازمانی کارکنان دانشگاه؛ مورد مطالعه دانشگاه محقق اردبیلی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 6، شماره 1. 16-3.
صانعی، مهدی و حسن‌پور، اکبر (1391). راهکارهای اساسی پرورش معنویت در سازمان‌ها. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال 7، شماره 2، 35-44.
عبدی مقدم، نفیسه، بهرام زاده، حسینعلی، میرزایی، علی (1395) بررسی رابطه بین حس لذت بردن از کار با هوش عاطفی و وجدان کاری مدیران در مدارس شهرستان جاجرم. ششمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.
کامفیروزی، محمدحسن، بنیادی نائینی، علی، مهری، رضا (1394). بررسی تأثیر معنویت بر ابعاد مختلف فردی در سازمان‌های مبتنی بر نظریات شهید مطهری. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 2، 81-67.
محمدپناه، امیرحسین، نصری، لادن (1393). معنویت شناسی سازمانی و راهکارهای تعالی آن با تأکید بر آموزه‌های دینی. بصیرت و تربیت اسلامی، سال 11، شماره 28، 69-51.
مقیمی محمد و رمضان، مجید (1390). مدیریت صنعتی، مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات راه‌دانش.
منوریان، عباس (1388). اخلاق کار و ارزشهای سازمانی. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، چاپ اول.
نادی، محمدعلی، گل‌پرور، محسن (1390). روابط ساده و ترکیبی مؤلفه‌های معنویت با وفاداری در محیط کار، نشریه اخلاق در علوم و فناوری، سال 6، شماره 2، 21-13.
نقوی، سیدعلی، اسعدی، میرمحمد، میرغفوری، سیدحبیب‌الله (1393). بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در بیمارستان شهید صدوقی یزد: رویکرد اسلامی، فصلنامه اخلاق پزشکی، سال 8، شماره 30، 182-155.
 Ayranci, E. & Semercioz, F. (2011). The relationship between spiritual leadership and issues of spirituality and religiosity: A study of top Turkish Managers, International Journal of Business and Management. 6(4), 136-149.
Bovens, M. (2010). Two concepts of accountability: Accountability as a virtue & as a mechanism. West European Politics, 33(5), 946-967.
Lehman, G. (2004) Accounting, Accountability, and Religion: Charles Taylor's Catholic Modernity and the Malaise of a Disenchanted World, Accounting and the Public Interest: December 2004, 4(1), 43-61.
Hall, A., Blass, F., Ferris, G., & Massengale, R. (2004). Leader reputation and accountability in organization: Implications for dysfunctional leader behaviour. The Leadership Quarterly. 15(1), 515-536.
Hall, A. & Ferris, G. (2011). Accountability and extrarolebehavior. Employee Responsibilities and Rights Journal; 23(2), 131-144.
Javanmard, H., Nami, A., & Haraghi, M. (2014). Survey the relationship between job satisfaction and workplace spirituality. Kuwait Chapter of Arabian Journal of Business and Management Review, 33(2527), 1-8.
 Jensen, L. (2001). Image of Accountability in Danish Public Sector Reform. Access at: http://www.inpoma.net/search/popp ers/sydny/lotte Jensen.Html (2017/06/16). 
Long, B. S., & Helms Mills, J. (2010). Workplace spirituality, contested meaning, and the culture of organization: A critical sensemaking account. Journal of Organizational Change Management, 23(3), 325-341.
Perkiss, S., & Tweedie, D. (2017). Social accounting into action: Religion as ‘moral source’. Social and Environmental Accountability Journal, 37(3), 174-189.
Romzek B. S. & Dubnick, M. J. (2010). Accountability, in: J.M. shafrits(ed.). International Encyclopedia of Public Palicy and Administration, vol.1, NewYork: Routledge.
Pawar, B. S. (2014). Leadership spiritual behaviors toward subordinates: An empirical examination of the effects of a leader’s individual spirituality and organizational spirituality. Journal of Business Ethics, 122(3), 439-452.