بررسی آثار مدیریت اسلامی در ایران در دهه دوم انقلاب اسلامی: دوره تثبیت آثار (1377-1368)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رئیس هیئت‌مدیره انجمن رفتار سازمانی و استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

10.22034/jipas.2019.94244

چکیده

بَرکشی پاسخ‌های مناسب و درخور از نصوص و اندیشه اسلامی برای سؤالات برخاسته از دانش و کنش مدیریت به تولید آثاری منجر شده است که در جامعه دانشگاهی و حوزوی کشور در قالب مدیریت اسلامی شناخته می‌شود. هرچند که ارزش‌های انقلاب اسلامی ایران در عرصه مدیریت کشور به طور کامل متجلی نشده است، ولی روند رو‌به‌رشد آثار منتشرشده در زمینه مدیریت اسلامی در کشور از ابتدای وقوع انقلاب امری محسوس بوده است؛ مدعایی که نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است. این مطالعه در ادامه پژوهشی است که پیش از این با عنوان «مدیریت اسلامی در ایران: بسترها و پیدایش» به رشته تحریر درآمده است و حلقه دوم زنجیره آن را شکل می‌دهد. هدف این پژوهش، بازنمایی تلاش‌های انجام‌شده در دهه دوم انقلاب اسلامی در کشور (سال‌های 1368 الی 1377) است و با استفاده از گونه‌ای از فراتحلیل مطالعات انجام‌شده در زمینه مدیریت اسلامی را بررسی و دسته‌بندی کرده است. جامعه آماری این پژوهش منابع موجود مدیریت اسلامی در دهه دوم است. پژوهش‌های انبوهشی یکی از رویکردهای مرسوم برای تولید علم به شمار می‌رود. این پژوهش با احصای آثار منتشرشده در این حیطه و تجزیه‌وتحلیل‌ آن‌ها به این نتیجه رسیده است که در این دوره محتوای عمده آثار معطوف به جنبه‌های ترویجی و مبنایی مدیریت اسلامی در جامعه بوده و کمتر به حل مسائل مستحدثه جامعه بر اساس مدیریت اسلامی و بر مبنای روش‌شناسی‌های متقن توجه داشته است. بر این اساس می‌توان گفت این دوره، دوره تثبیت مدیریت اسلامی در کشور بوده و به تدریج افراد دانشگاهی عهده‌دار تبیین این حوزه شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on the Publications of Islamic Management in Iran in the Second Decade of the Islamic Revolution: The Period of Consolidation (1989- 1998)

نویسندگان [English]

  • Hassan Abedi Jafari 1
  • Masoud Banafi 2
  • Akram Dastyari 2
1 Chairman of the Board of Organizational Behavior Association & Assistant Professor, Public Administration Department, Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran.
2 PhD Student of Public Administration, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, Tehran University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Extracting decent responses from Islamic scriptures and thoughts for questions arisen from management act and knowledge have led to production of works recognized as Islamic Management among academic and Howza societies. Although the values of the Islamic Revolution of Iran have not been fully elucidated in managerial system of the country, the growing trend of published works in Islamic management has been prominent since the beginning of the revolution, a claim which should be scrutinized. This study follows the research already done titled "Islamic Management in Iran: Contexts and Emergence" and is the second ring of its chain. The aim of this research is to represent the efforts made in the second decade of the Islamic Revolution of Iran (from 1989 to 1999) and examines and classifies all studies of Islamic management during that era in the country, utilizing a model of meta-analysis. The statistical population of this research is all sources of Islamic management. Cumulative studies are one of the common approaches for scientific research. Enumerating and analyzing related researches, this study concludes that the content of majority of works focused on basic and promulgating aspects of Islamic management rather than resolving new issues based on Islamic management and rigorous methodologies. Hence, this era of Islamic management studies is considered the stabilization period and academicians gradually undertook the responsibility of explanation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Management
  • Iran
  • Challenges
  • Outcomes
  • Second Era of the Islamic Revolution
ایرانبدی‌، داریوش (1372). مدیریت‌: اصول‌ و مفاهیم‌ آن‌. گمرک‌، سال‌ 2، شماره‌ 11، 10-6.
الیاسی‌، محمدحسین‌ (1371). اطاعت‌پذیری‌ در نیروهای‌ مسلح‌. سیاست دفاعی، سال‌ 3، شماره ‌2، 17-1.
امیری، علی‌نقی (1379 الف). نقش پارادایم در علوم انسانی و مدیریت. مجله مجتمع آموزش عالی قم. سال 2، شماره 7 و 8، 163-137.
امیری، علی‌نقی ( 1379 ب). هرمنوتیک و تأثیر آن در علوم انسانی و مدیریت. مجله مجتمع آموزش عالی قم. سال 2، شماره 6، 305-265.
باقری، خسرو (1382). هویت علم دینی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بنافی، مسعود، نوروزی، محمد (1392). تحلیلی آسیب‌شناسانه از ترجمان اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌های عملیاتی: ملاحظاتی سیاستی. برنامه‌ریزی و بودجه، سال 18، شماره 4، 195-161.
بنتون، تد؛ کرایب، یان (1386). فلسفه علوم اجتماعی اجتماعی، بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی. ترجمه شهناز مسمی‌پرست و محمود متحد. تهران: نشر آگه.
پایگاه استنادی اسکوپوس.
حقانی‌ زنجانی‌، حسین‌ (1374) آثار حب‌ ریاست‌ در قرآن‌. نشریه درس‌هایی‌ از مکتب‌ اسلام‌. سال‌ 35، شماره‌ 1، 40-35.
خرازی‌، کمال‌ (1376). مقدمه‌ای‌ بر مبانی‌ مدیریت‌ اسلامی‌. نشریه‌ علوم‌تربیتی‌، سال‌ 11، شماره‌3 و 4، 29-16.
دانایی‌فرد، حسن (1394). مدیریت دولتی: دیروز، امروز، فردا. جزوه منتشرنشده درس نظریه‌ها و مبانی مدیریت‌ دولتی. دانشگاه تهران.
رحمانی‌، جعفر، باقی‌ نصرآبادی، علی‌ (1377). نکات‌ مؤثر در مدیریت‌ کارآمد. قم‌: نشر خرم‌.
رستگار، عباس‌علی (1389). معنویت در سازمان با رویکرد روان‌شناختی. تهران: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
سبزواری، مصطفی، سلیمانی‌فرد، محمدهادی و گرمسیری، محمدنبی (1387). تحولات دهه دوم انقلاب اسلامی. دسترسی در http://daneshjooagah.blogfa.com/post/386 (30/05/1396).
سیاهپوش، محمود (1358). مبانی اداره توحیدی- مبانی سازمان در اسلام، تهران: ابجد.
شمس‌‌الدین‌، محمد مهدی‌ (1372). اصول‌ مدیریت‌ از دیدگاه‌ اسلام‌. قم‌: دارالنشر.
صفری‌، محسن‌ (1373). نگاهی‌ گذرا به‌ مدیریت‌ و رهبری‌ در فرهنگ‌ آزادگان‌. در مقالات‌ برگزیده‌ چهارمین‌ کنفرانس‌ بررسی‌ دفاع‌ مقدس‌ (راه‌های‌ حفظ‌ آثار فرهنگی دفاع‌ مقدس‌)، تهران‌: بنیاد حفظ‌ آثار و ارزش‌های دفاع‌ مقدس‌، 340-327.
طاهری، عباس (1383). ساختار انقلاب‌های علمی. تهران: نشر قصه.
عابدی جعفری، حسن، سبزیکار، علیرضا (1391). مدیریت اسلامی در ایران:‌ بسترها و پیدایش. دو فصلنامه علمی- تخصصی اسلام و مدیریت، سال اول، شماره 2، 47-31.
عابدی جعفری، حسن، سلگی، غلامرضا (1389). کتاب‌شناسی مدیریت و رهبری در اسلام. تهران: علم و دانش.
عمید زنجانی‌، عباسعلی‌ ]بی‌تا[. مدیریت‌ و فرماندهی‌ در جنگ‌. در: سمینار نهج‌البلاغه‌. تهران‌: [بی‌نا].
فرحی‌، حسین (1370). بسیج‌ و تشکیلات‌. شهاب‌، سال‌ 1، شماره‌ 26، 1.
فیروزآبادی، حسن‌ (1377). تجلی‌ تفکر بسیجی‌ و نقش‌ آن‌ در فرماندهی‌ جنگ‌. در: حماسه‌سازان‌ عصر امام‌ خمینی‌ (ره‌): مجموعه‌ مقالات‌ کنگره‌ سرداران‌ شهید سپاه‌ و 36000 شهید استان‌ تهران‌. ویراستار محمد دانشگر. تهران‌: دانشگاه‌ امام حسین (ع‌)، پژوهشکده‌ علوم‌ انسانی‌.
گائینی، ابوالفضل، حسین‌زاده، امیر (1391). پارادایم‌های سه‌گانه اثبات‌گرایی، تفسیری و هرمنوتیک در مطالعات مدیریت و سازمان. راهبرد فرهنگ، سال 5، شماره 19، 138-103.
محمدپور، احمد (1389). روش در روش، درباره ساخت معرفت در علوم انسانی. تهران: جامعه‌شناسان.
مصباح‌ یزدی‌، محمدتقی‌ (1371). تبیین‌ مفهوم‌ مدیریت‌ اسلامی‌. مدیریت‌ دولتی‌، شماره ‌19، 20-14.
نورمحمدزاده، مهدی (1397). علت اینکه در ایران مردم دلارها را آتش نزدند چه بود؟ سایت الف. دسترسی در https://www.alef.ir/news/3970528013.html (20/06/97).
هرسیج، رفیعی (1384). تحولات دهه دوم انقلاب اسلامی و نقش آن در پیدایش چالش‌های نظری دهه دوم و سوم. مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد، سال 17، شماره 2، 119-91.
Gundolf, K., & Filser, M. (2013). Management research and religion: A citation analysis. Journal of Business Ethics, 112(1), 177-185.
McCloskey, D. N., & McCloskey, D. N. (1994). Knowledge and persuasion in economics. Cambridge: Cambridge University Press.
Mitroff, I. I., & Denton, E. A. (1999). A study of spirituality in the workplace. MIT Sloan Management Review, 40(4), 83.
Tomer, J. F. (2007). What is behavioral economics? The Journal of Social Economics, 36(3), 463-479.